กุสลติก ปฏิจฺจวาร

ปุจฺฉา – เตสุ จาวุโส ทฺวาวีสติยา ติเกสุ ปฐเม กุสลตฺติเก สตฺตสุ มหาวาเรสุ ปฐโม ปฏิจฺจมหาวาโร ภควตา กถํ วิภชิตฺวา เทสิโตฯ

วิสฺสชฺชนา – เตสุ ภนฺเต ทฺวาวีสติยา ติเกสุ ปฐเม กุสลตฺติเก สตฺตสุ มหาวาเรสุ ปฐโม ปฏิจฺจมหาวาโร สิยา กุสลํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ กุสโล ธมฺโม อุปฺปชฺเชยฺย เหตุปจฺจยาฯ สิยา กุสลํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อกุสโล ธมฺโม อุปฺปชฺเชยฺย เหตุปจฺจยาฯ สิยา กุสลํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อพฺยากโต ธมฺโม อุปฺปชฺเชยฺย เหตุปจฺจยาฯ สิยา กุสลํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ กุสลา จ อพฺยากตา จ ธมฺมา อุปฺปชฺเชยฺยุํ เหตุปจฺจยาฯ สิยา กุสลํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อกุสโล จ อพฺยากโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺเชยฺยุํ เหตุปจฺจยาฯ สิยา กุสลํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ กุสโล จ อกุสโล จ ธมฺมา อุปฺปชฺเชยฺยุํ เหตุปจฺจยาฯ สิยา กุสลํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ กุสโล จ อกุสโล จ อพฺยากโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺเชยฺยุํ เหตุปจฺจยา’’ติ เอวมาทินา ปุจฺฉาวาเรน จฯ ‘‘กุสลํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ กุสโล ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยาฯ กุสลํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา, ตโย ขนฺเธ ปฏิจฺจ เอโก ขนฺโธ, ทฺเว ขนฺเธ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธาฯ กุสลํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ อพฺยากโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยาฯ กุสเล ขนฺเธ ปฏิจฺจ จิตฺตสมุฏฺฐานํ รูปํฯ กุสลํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ กุสโล จ อพฺยากโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยาฯ กุสลํ เอกํ ขนฺธํ ปฏิจฺจ ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺฐานญฺจ รูปํ, ตโย ขนฺเธ ปฏิจฺจ เอโก ขนฺโธ จิตฺตสมุฏฺฐานญฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ ปฏิจฺจ ทฺเว ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺฐานญฺจ รูป’’นฺติ เอวมาทินา วิสฺสชฺชนา วิสฺสชฺชนาวาเรน จฯ

‘‘เหตุยา นว, อารมฺมเณ ตีณิ, อธิปติยา นว, อนนฺตเร สมนนฺตเร ตีณิ, สหชาเต นว, อญฺญมญฺเญ ตีณิ, นิสฺสเย นว, อุปนิสฺสเย ตีณิ, ปุเรชาเต ตีณิ, อาเสวเน ตีณิ, กมฺเม นว, วิปาเก เอกํ, อาหาเร ฌาเน อินฺทฺริเย มคฺเค นว, สมฺปยุตฺเต ตีณิ, วิปฺปยุตฺเต อตฺถิยา นว, นตฺถิยา วิคเต ตีณิ, อวิคเต นวา’’ติ เอวมาทินา สงฺขฺยาวาเรน จ ภควตา วิตฺถารโต วิภชิตฺวา เทสิโตฯ

สิยา กุสลํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ กุสโล ธมฺโม อุปฺปชฺเชยฺย เหตุปจฺจยาฯ

กุสลติก สหชาตวาร

ปุจฺฉา – เตนาวุโส ภควตา…เป.… สมฺมาสมฺพุทฺเธน อภิธมฺมปิฏเก มหาปกรเณ จตุวีสติยา ปฏฺฐาเนสุ ปฐเม ธมฺมานุโลมติกปฏฺฐาเน ทฺวาวีสติยา ติเกสุ ปฐเม กุสลตฺติเก สตฺตสุ มหาวาเรสุ ทุติโย สหชาตวาโร กถํ วิตฺถาเรน วิภชิตฺวา เทสิโตฯ

วิสฺสชฺชนา – อภิธมฺมปิฏเก ภนฺเต อนนฺตนยปฏฺฐาเน มหาปกรเณ จตุวีสติยา ปฏฺฐาเนสุ ปฐเม ธมฺมานุโลมติกปฏฺฐาเน ทฺวาวีสติยา ติเกสุ ปฐเม กุสลตฺติเก สตฺตสุ มหาวาเรสุ ทุติโย สหชาตาวาโร ‘‘กุสลํ ธมฺมํ สหชาโต กุสโล ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา, กุสลํ เอกํ ขนฺธํ สหชาตา ตโย ขนฺธา, ตโย ขนฺเธ สหชาโต เอโก ขนฺโธ, ทฺเว ขนฺเธ สหชาตา ทฺเว ขนฺธาฯ กุสลํ ธมฺมํ สหชาโต อพฺยากโต ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา, กุสเล ขนฺเธ สหชาตํ จิตฺตสมุฏฺฐานํ รูปํฯ กุสลํ ธมฺมํ สหชาโต กุสโล จ อพฺยากโต จ ธมฺมา อุปฺปชฺชนฺติ เหตุปจฺจยา, กุสลํ เอกํ ขนฺธํ สหชาตา ตโย ขนฺธา จิตฺตสมุฏฺฐานญฺจ รูปํ, ตโย ขนฺเธ สหชาโต เอโก ขนฺโธ จิตฺตสมุฏฺฐานญฺจ รูปํ, ทฺเว ขนฺเธ จิตฺตสมุฏฺฐานญฺจ รูป’’นฺติ เอวมาทินา วิสฺสชฺชนาวาเรน จฯ เหตุยา นว, อารมฺมเณ ตีณิ, อธิปติยา นว, อนนฺตเร สมนนฺตเร ตีณี’’ติ เอวมาทินา สงฺขฺยาวาเรน จ วาจนามคฺคโต ทฺวีหิ วาเรหิ ปฏิมณฺฑิตฺวา ภควตา วิตฺถารโต วิภชิตฺวา เทสิโตฯ